• De aanhoudende Covid-pandemie is nog steeds van invloed op de economische indicatoren. Eventuele vertragingen in de vaccinatiecampagnes en de bedreiging van nieuwe varianten leiden tot een onzekerheid die in alle sectoren merkbaar is.
• Het BBP daalde in de EU in 2020 met 6,1%. Dit is een sterkere daling dan wat een jaar geleden voorspeld werd.
• De ramingen voor het BBP voor 2021 en 2022 wijzen op een herstel met een verwachte groei van 4,4% in 2021 en 4,0% in 2022, maar hoe het herstel precies gaat verlopen werpt nog veel vraagtekens op.
• De aardolieprijs veerde tegen het einde van 2020 weer op, maar ook de prijzen voor ijzererts lieten tussen 2020 en 2021 een stijging zien met 26% stegen als gevolg van het economisch herstel in China.

 
Bruto Binnenlands Product (BBP): vooruitzichten

  • In 2020 had de Covid-pandemie de hele wereld in haar greep. De gevolgen waren enorm, niet alleen voor het dagelijks leven van iedereen, maar ook voor de activiteiten in de verschillende economische sectoren. De wereldwijde productie is fors teruggelopen omdat zowel in de industrielanden als in de ontwikkelingslanden de hele samenleving meerdere malen op slot ging. De wereldeconomie is met -3% gekrompen en het BBP van de EU liet een nog sterkere krimp zien (-6%).
  • Als gevolg van de heropening van de economie vóór de tweede golf van besmettingen in 2020 is het BBP minder sterk gedaald dan oorspronkelijk was gemeld in het door het Internationaal Monetair Fonds (IMF) gepubliceerde rapport World Economic Outlook (WEO)1van oktober 2020. Volgens het WEO-rapport van april 2021 zal de economie in de wereld dit jaar met 6% groeien, gevolgd door een minder uitgesproken groei van 4,4% in 2022.
  • Cruciale punten die het economisch herstel in het gedrang kunnen brengen en aldus vertragen of zelfs in economisch opzicht sporen kunnen achterlaten, zijn eventuele knelpunten en het opduiken van nieuwe, mogelijk gevaarlijkere virusmutaties. Daarom zijn de voorspellingen met meer onzekerheid omgeven dan gebruikelijk.
  • Een bepalende factor in het herstelproces lijkt de rol van de overheid te zijn. Zo zijn de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie naar boven toe herzien als reactie op de enorme steunpakketten die de regering-Biden heeft vrijgemaakt om de gezondheidszorg meer armslag te bieden en de economie weer op gang te helpen.
  • Omgekeerd lijkt het erop dat de economische crisis in Europa nog lang zal aanhouden. Deels is dit te wijten aan de problemen die in het begin van dit jaar bij de uitrol van de vaccinatiecampagne zijn ontstaan, maar deels ook aan het uitblijven van vergelijkbare steunmaatregelen. Hierdoor laten de VS de EU steeds verder achter zich in het economisch herstel.2 Daar komt bij dat de economie op verschillende momenten is stilgelegd en herstart in verband met de hiervoor beschreven problemen, met als gevolg dat ieder land een andere weg naar herstel is ingeslagen.
  •  

    AFBEELDING 1: GROEIPERCENTAGE VAN HET BBP, CONSTANTE PRIJZEN


    Bron: IMF World Economic Outlook Database, vooruitzichten van april 2021: World Economic Outlook Database, April 2021 (imf.org)
     

Handelsbelemmeringen

  • Naar verwachting zal de wereldhandel met 8,4% toenemen. Het toerisme staat daarentegen nog wel enige tijd onder druk, gezien de aanhoudende onzekerheid over de ontwikkeling van de pandemie. Protectionistische tendensen die al vóór de pandemie bestonden, kunnen het herstel van de wereldeconomie in de weg staan.

 
Grondstofprijzen en productie in aanverwante bedrijfstakken

  • In 2020 zakte de vraag naar olie als gevolg van de binnenlandse en internationale reisbeperkingen. Nadat het vaccinatieprogramma goed van start was gegaan, steeg de olieprijs in 2021 met 41% ten opzichte van 2020. De voorspellingen op basis van de termijnmarkt voor olie wijzen echter erop dat de prijsstijging een rebound-effect is en dat de olieprijs in de komende jaren weer zal dalen, uiteindelijk naar 52 US-dollars per vat in 2026.3
  • Bovendien zorgden de problemen rond de vaccinatiecampagnes en de tweede golf van besmettingen ervoor dat er aan het begin van het jaar 2021 minder vraag naar olie was. Dit maakt duidelijk in wat voor een moeilijk vaarwater deze sectoren verkeerden. In de komende jaren zal de olieprijs naar verwachting zo laag blijven. Dit weerspiegelt ook de verwachtingen dat het BBP voor de meeste landen tot 2024 ruim beneden het niveau van voor de pandemie zal blijven. Mocht het herstel van de economische activiteiten sneller verlopen en krachtiger uitvallen dan momenteel wordt aangenomen, dan zal de olieprijs zonder twijfel een stijgende lijn vertonen.
  •  

    AFBEELDING 2: RUWE OLIE (AARDOLIEPRODUCTEN), DATED BRENT, LIGHT BLEND 38 API, FOB VK, US-$ PER VAT


    Bron: IMF World Economic Outlook Database, vooruitzichten van april 2021
     

  • De prijzen voor metalen zijn sinds 2017 gestegen en deze trend heeft in 2021 een verdere acceleratie getoond. Deze stijging werd gedragen door een sterk toegenomen vraag naar basismetalen op wereldniveau en door de gunstige gevolgen van de opverende Chinese economie. De prijs voor ijzererts tussen 2020 en 2021 steeg met maar liefst 26%. Deze stijgende trend wordt voortgezet en is voornamelijk toe te schrijven aan het herstel van de staalindustrie in China die tegenwoordig het grootste deel van de wereldwijde staalproductie voor haar rekening neemt. Naar verwachting zullen de prijzen voor metaal en ijzererts in de komende jaren op een vergelijkbaar hoog niveau blijven, zoals ook in 2021 kon worden vastgesteld. Het aandeel van de Europese Unie in de wereldwijde productie van staal neemt verder af, terwijl het aandeel van China steeds groter wordt.
  • In 2020 was er sprake van een algemene prijsstijging van levensmiddelen. Met name voor graan en plantaardige oliën was de prijsstijging het sterkst. Deze trend van vorig jaar werd veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder de slechte oogst in Europa en in het Great Plains-gebied van de VS. Ook de grote vraag uit China en een exportquotum dat is ingesteld door Rusland, één van de grootste producenten van tarwe wereldwijd, om de uitvoer van tarwe af te remmen, speelden hierbij een grote rol. Door de geringere oogst in Europa stegen niet alleen de prijzen, maar werd in 2021 ook minder graan over de Europese binnenwateren vervoerd (zie het hoofdstuk 8).