• In de meeste zee- en binnenhavens is het vrachtvervoer door de binnenvaart in 2020 afgenomen.
• De ontwikkeling viel minder negatief uit in de zeehavens, zoals blijkt uit de cijfers voor Rotterdam (-2%), de North Sea Port (-6,1%), Hamburg (-6,1%) en Constanţa (-2%). In de haven van Antwerpen slaagde de binnenvaart er zelfs in de hoeveelheden te handhaven.
• In diverse grote Rijn- en Donauhavens lag de daling gemiddeld bij 8%, voornamelijk als gevolg van de pandemie. De grootste Europese binnenhaven, Duisburg, registreerde een afname van 11,3% in het binnenvaartvervoer. De op een na grootste Europese binnenhaven, Parijs, stelde een daling vast van 9,7%.
DE GROOTSTE EUROPESE ZEEHAVENS
- Rotterdam, de grootste Europese zeehaven, blijft marktleider in het gebied tussen Hamburg en Le Havre qua totale maritieme overslag met een marktaandeel van 36,6%, gevolgd door Antwerpen (19,4%), Hamburg (10,6%) en Amsterdam (8%).13 Het volume geladen of geloste goederen in de haven van Rotterdam nam in 2020 met 2% af tot 149,7 miljoen ton (ten opzichte van 152,8 miljoen ton in 2019). Het segment vloeibare lading groeide met 15% terwijl het segment droge lading met 14% kromp. Het containervervoer nam met 5% af. Zoals ook in voorgaande jaren is te zien, blijft uitgaand vervoer een belangrijke rol spelen in de haven (bijna 70%). In 2020 deden 92.552 binnenvaartschepen de haven van Rotterdam aan.
- In 2020 deden 56.583 binnenvaartschepen de haven van Antwerpen aan (ten opzichte van 56.585 in 2019). Het binnenvaartvervoer in de haven van Antwerpen bleef in 2020 stabiel met een volume van 101 miljoen ton (vergeleken met 101,3 in 2019). De invoer nam licht toe, terwijl de uitvoer enigszins afnam. In totaal groeide het gehele binnenvaartvervoer in de haven ten opzichte van 2010 met 15%.
- De modal split voor de totale maritieme overslag (met uitzondering van industrieel vervoer) zag er in 2020 als volgt uit: 45% wegvervoer, 47,3% binnenvaart en 7,7% spoorwegvervoer (vergeleken met de volgende cijfers in 2019: 47% wegvervoer, 44,7% binnenvaart en 8,4% spoorwegvervoer).
- Net zoals in 2019 bestonden de belangrijkste marktsegmenten van het binnenvaartvervoer in de haven uit aardolieproducten, chemische producten en containers. De eerste twee zijn goed voor meer dan de helft van het totale binnenvaartvervoer in de haven. Containers komen onmiddellijk daarna met een aandeel van 25% van het totale binnenvaartvervoer.
- Ondanks de Covid-pandemie nam de invoer van aardolieproducten in 2020 met 28,5% toe in vergelijking met 2019, terwijl de invoer van metaalproducten (-22,4%), meststoffen (-5,7%), chemische stoffen (-4,1%) en ruwe mineralen en bouwmaterialen (-12,5%) afnam. Wat de uitvoer betreft, zag de situatie er heel anders uit; het segment ruwe mineralen en bouwmaterialen kende hier een sterke groei (+55,4%) en de uitvoer van aardolieproducten daalde licht. De uitvoer van metaalproducten nam echter ook sterk af (-29,9%).
- De overwegend positieve resultaten voor aardolieproducten kunnen worden verklaard door de enkele uitzonderlijk goede maanden voor het vervoer van dergelijke goederen van en naar de haven (in maart, november en december 2020). De belangrijkste factor voor deze positieve resultaten waren de dalende olieprijzen.
- Door de bank genomen krimpt het segment vaste brandstoffen al sinds 2010 als gevolg van de energietransitie. Hoewel in 2017 een recordhoogte werd genoteerd, zijn de volumes voor metaalproducten sindsdien afgenomen en werd in 2020 het grootste verlies van alle goederensegmenten opgetekend (-29%). Dit negatieve resultaat kan enerzijds worden verklaard door handelsbeperkingen (in het bijzonder invoerquota), die sinds het derde kwartaal van 2019 tot grote afnames van de maritieme volumes hebben geleid. De Covid-crisis kwam daar nog bovenop en zette de vraag verder onder druk, vooral in de auto-industrie, hetgeen in dit segment voor een scherpe daling van het vervoer zorgde.
- Wat betreft bouwmaterialen zijn de hoeveelheden sinds 2015 gegroeid. Voor dit segment was 2020 vrij uitzonderlijk aangezien er buitengewoon goede resultaten werden behaald (februari 2020), maar ook uiterst lage (december 2020). Over het algemeen was de eerste helft van 2020 redelijk positief, terwijl de tweede helft van het jaar stabieler was ten opzichte van andere jaren.
- Het containervervoer bleef in 2020 constant vergeleken met 2019, maar volgt over het algemeen een opwaartse trend.
- In de North Sea Port (Gent, Terneuzen, Borsele, Vlissingen) bedroeg het totale binnenvaartvervoer in 2020 54,95 miljoen ton, een krimp van -6,1% vergeleken met 2019, hetgeen vooral te wijten is aan de Covid-pandemie. In 2020 deden 41.446 binnenvaartschepen de haven aan (ten opzichte van 47.000 in 2019). Terwijl in normale omstandigheden de evolutie van de zeevaart en de binnenvaart gelijkloopt, kan nu worden opgemerkt dat de binnenvaart minder zwaar werd getroffen dan de zeevaart (-11% vergeleken met 2019). De zeevaart had eveneens te kampen met de gevolgen van Brexit.
- Wat betreft het binnenvaartvervoer in de haven kende het segment droge lading een kleine daling (-0,5%), vooral als gevolg van kleinere hoeveelheden mineralen en bouwmaterialen aan het begin van de Covid-crisis door de eerste lockdown, die duurde van maart tot mei 2020. Tijdens deze periode lag de bouwsector inderdaad stil. In het segment vloeibare lading was de krimp groter (-8,4%), wat vooral te wijten is aan de afname van vloeibare aardolieproducten. Dit is een indirect gevolg van de Covid-crisis, die zijn weerslag had op de mobiliteit en dus het gebruik van vloeibare aardolieproducten. Het containervervoer nam met 4,3% toe. Vermeldenswaardig is verder dat het vervoer van conventionele goederen met 39% terugliep. Dit was grotendeels het gevolg van een afname van producten van de metaalverwerkende industrie. De staalindustrie werd dan ook sterk getroffen door de crisis.
- De vervoerde volumes door de binnenvaart in de haven van Hamburg namen in 2020 met 6,1% af (8,3 miljoen ton), vergeleken met 2019 (8,9 miljoen ton). Dit resultaat is voornamelijk het gevolg van de sterke afname van de uitvoervolumes (-23,5%), terwijl de invoervolumes toenamen (+13,6%). Uiteraard staan ook deze cijfers in verband met de Covid-pandemie.
- Door de bank genomen had het segment vloeibare lading het meest te lijden onder de pandemie, met een daling van 23,4% van de vervoersvolumes die in 2019 werden geregistreerd. Deze daling kan worden verklaard door de lagere vervoersvolumes voor cokes en aardolieproducten (-24,3%). Dit marktsegment werd in veel regio’s in Europa zwaar getroffen.
- Het segment droge lading bleef tamelijk stabiel, maar had al in 2019 negatieve resultaten geboekt, vooral het kolenvervoer. Dit hangt samen met de energietransitie in Duitsland waarbij steeds minder steenkolen wordt gebruikt voor de elektriciteitsopwekking. In 2020 zette de neerwaartse trend voor het kolenvervoer door (-63,1%). Deze afname lijkt te zijn gecompenseerd door een toename van het vervoer van bouwmaterialen (+16,4%) en secundaire grondstoffen en afval (+38,4%). Al met al vertonen zowel de drogeladingvaart als de tankvaart sinds 2015 een neerwaartse lijn.
- De situatie is wat rooskleuriger voor het containervervoer. Dit segment groeide met 8,9% en dit percentage neemt sinds 2015 gestaag toe.
- In 2020 bedroeg het vervoer naar het achterland 92 miljoen ton goederen. Met een aandeel van 50,7% ligt het spoorwegvervoer voor op het wegvervoer (40,3%) en de binnenvaart (9%).
- In Constanţa deden in 2020 10.344 binnenvaartschepen de haven aan (ten opzichte van 10.395 in 2019). De binnenvaart nam met bijna 2% af tot 14,9 miljoen ton.
- In de haven van Constanţa wordt vooral droge lading vervoerd, met een aandeel van ruim 90% van alle vervoerde goederen. De volumes voor droge lading kenden een kleine groei ten opzichte van 2019 terwijl de vloeibare lading met 27,3% kromp. Containers, Ro/Ro en algemene lading bedroegen in 2020 330 duizend ton, waarbij algemene lading het leeuwendeel voor zijn rekening neemt. Het containervervoer in de haven van Constanţa is beperkt en is sinds 2010 constant afgenomen.
Bronnen: havenstatistieken, Eurostat [iww_go_aport], CBS
* Voor de meeste havens: gegevens van 2019; Moerdijk: gegevens van 2018; Szczecin, Zeebrugge, Brugge: gegevens van
ROTTERDAM
AFBEELDING 1: BINNENVAARTVERVOER IN DE ZEEHAVEN VAN ROTTERDAM (IN MILJOEN TON)
Bron: Port of Rotterdam aan de hand van cijfers van het CBS
AFBEELDING 2: BINNENVAARTVERVOER IN DE ZEEHAVEN VAN ROTTERDAM PER GOEDERENSEGMENT (IN MILJOEN TON)*
Bron: Port of Rotterdam aan de hand van cijfers van het CBS
* Bij deze berekening is geen rekening gehouden met de algemene lading. In 2020 kwam het vervoerde volume voor algemene lading neer op 4,9 miljoen ton.
ANTWERPEN
AFBEELDING 3: BINNENVAARTVERVOER IN DE ZEEHAVEN VAN ANTWERPEN (IN MILJOEN TON)
Bron: Port of Antwerp
AFBEELDING 4: BINNENVAARTVERVOER IN DE ZEEHAVEN VAN ANTWERPEN PER GOEDERENSEGMENT (IN MILJOEN TON) *
Bron: Port of Antwerp
* Bij deze berekening is geen rekening gehouden met het vervoer van RoRo-, conventionele en overige, niet nader gespecifieerde goederen (in 2020 bedroeg het vervoersvolume voor deze drie goederensegmenten 5,1 miljoen ton, waarvan het segment conventionele goederen het grootste deel voor zijn rekening nam).
NORTH SEA PORT
AFBEELDING 5: BINNENVAARTVERVOER IN DE NORTH SEA PORT (IN MILJOEN TON)
Bron: North Sea Port
* Bij deze berekening is geen rekening gehouden met het vervoer van RoRo- en conventionele goederen (in 2020 bedroeg het vervoersvolume voor deze twee goederensegmenten 1,99 miljoen ton, waarvan het segment conventionele goederen het grootste deel voor zijn rekening nam).
HAMBURG
AFBEELDING 6: BINNENVAARTVERVOER IN DE ZEEHAVEN VAN HAMBURG (IN MILJOEN TON)
Bron: Bureau voor de statistiek van Hamburg
AFBEELDING 7: BINNENVAARTVERVOER IN DE ZEEHAVEN VAN HAMBURG PER GOEDERENSEGMENT (IN MILJOEN TON) *
Bron: Bureau voor de statistiek van Hamburg
* Bij deze berekening is geen rekening gehouden met algemene lading (in 2020 bedroeg het vervoersvolume voor dit segment 0,3 miljoen ton).
CONSTANŢA
AFBEELDING 8: BINNENVAARTVERVOER IN DE ZEEHAVEN VAN CONSTANŢA (IN MILJOEN TON)
Bronnen: Haven van Constanţa/Roemeens bureau voor de statistiek
BELANGRIJKSTE EUROPESE BINNENHAVENS
-
RIJNHAVENS
TABEL 1: BINNENVAARTVERVOER IN BELANGRIJKE RIJNHAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2020/2019
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2020/2019 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Duisburg | 52,2 | 48,1 | 47,8 | 42,4 | -11,3% |
| Keulen | 10,7 | 8,9 | 9,1 | 9,1 | 0% |
| Mannheim | 9,7 | 7,5 | 7,9 | 6,9 | -12,7% |
| Straatsburg | 8,0 | 5,9 | 7,5 | 6,8 | -9,5% |
| Neuss | 8,0 | 7,6 | 6,9 | 6,5 | -5,8% |
| Karlsruhe | 7,2 | 6,4 | 6,9 | 6,2 | -10,1% |
| Ludwigshafen | 5,6 | 6,1 | 6,6 | 6,8 | +3,0% |
| Bazel | 5,8 | 4,7 | 6,1 | 5,1 | -16,4% |
| Mulhouse | 4,8 | 4,4 | 4,9 | 4,2 | -14,3% |
| Kehl | 3,5 | 3,9 | 4,2 | 4,4 | +4,8% |
| Mainz | 2,9 | 3,2 | 3,7 | 3,6 | -2,7% |
| Krefeld | 3,4 | 3,3 | 3,6 | 3,0 | -16,7% |
| Wesseling | 2,6 | 2,0 | 2,7 | 2,5 | -7,4% |
| Totaal | 124,4 | 112,1 | 118,1 | 108,5 | -8,0% |
Bronnen: Destatis, Port de Strasbourg, Schweizerische Rheinhäfen, Port de Mulhouse
Het ‘totaal’ heeft alleen betrekking op de havens in de tabel, niet op alle Rijnhavens.
TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (MILJOEN TON)
NEDERLANDSE HAVENS
TABEL 2: BINNENVAARTVERVOER IN BELANGRIJKE NEDERLANDSE HAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2020/2019
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2020/2019 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Rotterdam | 159,2 | 152,8 | 152,8 | 150,6 | -1,4% |
| Amsterdam | 58,4 | 60,1 | 60,0 | 53,1 | -11,6% |
| Vlissingen | 13,4 | 15,3 | 19,9 | 17,0 | -14,8% |
| Terneuzen | 14,1 | 14,1 | 14,4 | 14,3 | -0,4% |
| Moerdijk | 9,5 | 10,2 | 10,2 | 10,9 | +7,1% |
| Sittard-Geleen | 4,2 | 6,3 | 6,8 | 6,4 | -6,4% |
| Velsen | 4,8 | 4,6 | 6,4 | 6,6 | +3,2% |
| Urk | 3,7 | 5,1 | 6,0 | 2,5 | -58,2% |
| Dordrecht | 4,7 | 5,3 | 5,7 | 6,4 | +13,1% |
| Delfzijl | 5,6 | 6,4 | 5,2 | 4,2 | -19,1% |
| Nijmegen | 2,4 | 2,8 | 4,1 | 5,1 | +24,8% |
| Hengelo (O) | 4,5 | 3,6 | 4,0 | 3,8 | -3,9% |
| Gennep | 3,5 | 3,7 | 3,2 | 3,2 | -1,5% |
| Stein | 3,6 | 3,6 | 3,1 | 3,1 | -1,1% |
| Sluis | 3,4 | 3,3 | 2,8 | 3,0 | +7,7% |
Bron: CBS
TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (MILJOEN TON)
FRANSE EN BELGISCHE HAVENS
TABEL 3: BINNENVAARTVERVOER IN BELANGRIJKE FRANSE EN BELGISCHE HAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2020/2019
| 2018 | 2019 | 2020 | 2020/2019 | |
|---|---|---|---|---|
| Antwerpen | 99,3 | 101,3 | 101,0 | 0% |
| Parijs | 22,1 | 25,3 | 22,8 | -9,7% |
| Luik | 16,0 | 16,0 | 13,9 | -12,0% |
| Straatsburg | 5,9 | 7,5 | 6,8 | -9,5% |
| Rouen | 4,8 | 5,5 | 5,9 | +6,0% |
| Brussel | 5,2 | 5,2 | 4,9 | -5,3% |
| Mulhouse | 4,4 | 4,9 | 4,2 | -14,3% |
| Namen | 5,1 | 4,6 | 3,8 | -16,3% |
| Le Havre | 3,2 | 3,4 | 2,7 | -19,6% |
| Marseille | 2,5 | 2,8 | 2,0 | -31,0% |
| Duinkerken | 2,4 | 2,5 | 2,9 | +16,0% |
| Metz | 1,9 | 2,2 | 2,0 | -7,2% |
| Rijsel | 1,8 | 1,9 | 2,0 | +8,0% |
| Lyon | 1,4 | 1,1 | 1,0 | -3,4% |
| Villefranche-sur-Saône | 0,8 | 0,8 | 0,8 | -7,0% |
| Chalon-sur-Saône en Mâcon | 0,8 | 0,8 | 0,7 | -10,7% |
| Thionville | 0,6 | 0,7 | 0,6 | -17,7% |
| Totaal | 178,2 | 186,5 | 178,0 | -4,5% |
Bronnen: Ministère de la Transition écologique, Voies Navigables de France, Ports de Paris, Port de Liège, Port de Strasbourg, Port de Mulhouse, Port de Bruxelles, Port de Namur, Nouveau port de Metz, Port de Lille, Port de Dunkerque
Het ‘totaal’ heeft alleen betrekking op de havens in de tabel, niet op alle Franse en Belgische havens.
TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (MILJOEN TON)
DONAUHAVENS
TABEL 4: BINNENVAARTVERVOER IN BELANGRIJKE DONAUHAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2020/2019
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2020/2019 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Constanţa | 12,1 | 12,1 | 14,5 | 14,5 | 0% |
| Galati | 6,3 | 6,4 | 5,9 | 4,5 | -23,7% |
| Izmael | 5,1 | 4,7 | 4,3 | 3,2 | -24,0% |
| Smederovo | 3,2 | 3,6 | 4,0 | 2,6 | -35,0% |
| Linz | 4,2 | 3,2 | 3,4 | 3,4 | +4,0% |
| Bratislava | 2,1 | 1,5 | 1,7 | 1,5 | -11,7% |
| Tulcea | 1,3 | 1,7 | 1,6 | 1,2 | -26,9% |
| Pancevo | 1,1 | 1,4 | 1,5 | 2,0 | +35,0% |
| Novi Sad | 1,2 | 1,0 | 1,4 | 1,6 | +15,5% |
| Regensburg | 1,5 | 1,1 | 1,3 | 1,5 | +11,9% |
| Reni | 1,1 | 1,3 | 1,3 | 0,8 | -38,3% |
| Wenen | 1,1 | 1,0 | 1,2 | 0,8 | -17,3% |
| Drobeta Turnu Severin | 1,2 | 1,1 | 1,2 | 1,0 | -16,6% |
| Călăraşi-Chiciu | 0,7 | 0,7 | 1,1 | 0,9 | -11,0% |
| Prahovo | 0,9 | 1,0 | 1,1 | 1,2 | +8,0% |
| Boedapest-Csepel | 1,1 | 0,9 | 1,1 | 1,2 | +5,5% |
| Măcin-Turcoaia | 0,8 | 0,8 | 0,9 | 1,2 | +18,6% |
| Baja | 0,6 | 0,3 | 0,5 | 0,8 | +67,3% |
| Totaal | 45,6 | 43,8 | 48,0 | 43,9 | -8,5% |
Bronnen: Marktobservatierapport van de Donaucommissie, Roemeens instituut voor de statistiek, Centraal bureau voor de statistiek van Hongarije, Havenbestuur van Servië
Het ‘totaal’ heeft alleen betrekking op de havens in de tabel, niet op alle Donauhavens.
TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (MILJOEN TON)
SAVAHAVENS
TABEL 5: BINNENVAARTVERVOER IN DE BELANGRIJKSTE SAVAHAVENS (IN DUIZEND TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2020/2019*
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2020/2019 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Overige havens (Servië) | - | 682 | 949 | 2000 | +111% |
| Sremska Mitrovica (Servië) | 189 | 234 | 560 | 486 | -13% |
| Slavonski Brod (Kroatië) | 117 | 131 | 199 | 138 | -31% |
| Sabac (Servië) | 170 | 149 | 149 | 170 | +14% |
| Brčko (Bosnië en Herzegovina - BaH) | 136 | 98 | 103 | 65 | -37% |
| Sisak (Kroatië) | 60 | 66 | 67 | 55 | -18% |
| Olieraffinaderij Brod (BaH) | 9,7 | 29 | 8,1 | 0 | -100% |
| Totaal | 682 | 1390 | 2035 | 2914 | +43% |
Bron: Internationale Commissie van het stroomgebied van de Sava
* In 2015 vroeg de haven van Šamac in Bosnië en Herzegovina het faillissement aan, daarom zijn er sindsdien geen overslaggegevens geregistreerd. Sinds 2018 en 2019 worden er gegevens voor kleinere overslaglocaties in Servië verzameld, hetgeen de toename van de overslag van goederen in Servië in die jaren verklaart.
TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (DUIZEND TON)
