• De vervoersprestatie op de binnenwateren in de EU is in de eerste helft van 2021 met 4,3% gestegen in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Het herstel werd vooral positief beïnvloed door de drogeladingsector.
• Het passagiersvervoer begon pas in de tweede helft van 2021 op te krabbelen. Het aantal passagiers – en dus ook de benuttingsgraad van de cruiseschepen – is echter nog steeds vrij laag.
VERVOERSPRESTATIE VAN HET GOEDERENVERVOER IN EUROPA
- In het derde kwartaal van 2020 begon het goederenvervoer door de binnenvaart in Europa eerste tekenen van herstel te vertonen en nam ook daarna gestaag toe, zoals blijkt uit afbeelding 1 waarin de vervoersprestatie wordt weergegeven. In het derde kwartaal van 2021 zwakte deze opwaartse trend enigszins af, hetgeen te wijten was aan de overstromingen in het Rijnstroomgebied. Na deze periode van hoogwater volgde een laagwaterperiode in KW4 2021.
VERVOERSPRESTATIE VAN DE BINNENVAART OP HET NATIONALE GRONDGEBIED VAN ELK EUROPEES LAND – VERGELIJKING TUSSEN KW1+KW2 2020 EN KW1+KW2 2021 (IN MILJOEN TKM)*
Bronnen: Eurostat [iww_go_qnave], OESO (Republiek Moldavië, Zwitserland, Oekraïne)
* Voor het VK waren geen gegevens beschikbaar.
AFBEELDING 1: VERVOERSPRESTATIE IN DE BINNENVAART IN EUROPA PER REGIO EN KWARTAAL (IN MILJOEN TKM)
Bronnen: Eurostat [iww_go_qnave], OESO (Oekraïne), Destatis (Rijn en zijrivieren)
* Donau = TKM in alle Donaustaten inclusief Oekraïne
VERVOER OVER DE RIJN EN DONAU PER GOEDERENSEGMENT
- Het goederenvervoer over de traditionele Rijn bedroeg 126,4 miljoen ton in de eerste negen maanden van 2021, ten opzichte van 118,1 miljoen ton in dezelfde periode van het jaar ervoor. Dit komt neer op een stijging van 7,0%. Het vervoer van droge lading en het containervervoer kenden hogere volumes (respectievelijk +10,4% en +3,7%), terwijl vloeibare lading in ongeveer dezelfde hoeveelheden werd vervoerd. Het vervoer van steenkool profiteerde het hele jaar 2021 van de hoge gasprijzen. Door de bank genomen was voor droge lading de vraag naar vervoer in de tweede helft van 2021 vrij groot.
- Voor de sluis bij Iffezheim op de Bovenrijn waren de gegevens al beschikbaar voor het hele jaar 2021. Deze cijfers wijzen ook op een toename in de eerste negen maanden (van 6,0%), maar laten een ’inzakking’ van het laatste deel zien als gevolg van de lage waterstanden in KW4 2021. Over het hele jaar 2021 genomen zijn de vrachtvolumes bij deze sluis vrijwel ongewijzigd gebleven, wat ook als een mogelijke indicatie kan worden beschouwd voor de hele traditionele Rijn voor 2021.
- Op de Donau kon ook het vervoer van ijzererts profiteren van de stijging van de staalproductie. De toename in de eerste drie kwartalen van 2021 bedraagt 6,8% ten opzichte van dezelfde periode in 2020. Kijkt men echter naar de maandelijkse cijfers voor ijzererts, is te zien dat deze grondstof in augustus en september 2021 ongeveer 18 à 20% van zijn vervoersvolume heeft verloren, omdat toen de beschikbare waterdiepte voor duwstellen kleiner was.
- De vraag naar vervoer van het landbouwsegment graan op de Donau vertoont over het algemeen een nogal wisselvallig verloop. Terwijl het vervoer van graan in 2020 dankzij de goede oogsten flink opklom, daalde dit vervoer weer in 2021. Hiervoor zijn twee belangrijke redenen te noemen. De ontwikkeling op de Europese exportmarkt voor graan is de voornaamste reden. Een tweede reden is dat de hierboven vermelde laagwaterperiode begon.
AFBEELDINGEN 2 EN 3: VRACHTVERVOER STROOMOPWAARTS EN STROOMAFWAARTS OVER DE RIJN VOOR DE BELANGRIJKSTE GOEDERENSEGMENTEN (IN MILJOEN TON, VOOR KW1-KW3 VAN 2020 EN 2021)
Bron: analyse van de CCR op basis van Destatis
AFBEELDINGEN 4 EN 5: VRACHTVERVOER STROOMOPWAARTS EN STROOMAFWAARTS OVER DE MIDDEN-DONAU VOOR DE BELANGRIJKSTE GOEDERENSEGMENTEN (IN MILJOEN TON, VOOR KW1-KW3 VAN 2020 EN 2021)*
Bron: Marktobservatierapport van de Donaucommissie
* Gedetailleerde gegevens voor de goederensegmenten en kwartalen zijn enkel beschikbaar voor de Midden-Donau bij Mohács.
PASSAGIERSVERVOER IN EUROPA
- De Donau, alsook de Rijn en zijn zijrivieren de Moezel, Main, Neckar en Saar, behoren, samen met de Seine, Rhône en Douro, tot de belangrijke vaargebieden voor riviercruises in Europa. De Donau alleen al is goed voor ongeveer 40% van de Europese markt qua aantal cruisepassagiers (zonder de rivieren in Rusland en Oekraïne). Samen met de Rijn en de Moezel, Main, Neckar en Saar, laag dit aandeel in 2019 rond 80-85%.1
- Een meetpunt voor statistieken over cruiseschepen op de Rijn is de sluis bij Iffezheim op de Bovenrijn.
- Bij de analyse van de maandelijkse en halfjaarlijkse cijfers voor 2020 en 2021 valt op dat het duidelijke herstel in de cruisesector zich volledig heeft afgespeeld in de periode tussen juli en oktober. Tijdens het belangrijke voorjaarsseizoen in 2020 en 2021 lagen de activiteiten stil.
- Voor de Donau zijn er gegevens beschikbaar voor de sluis van Jochenstein bij Passau en de sluis van Gabčikovo bij Bratislava. Deze laatste ligt op de grens tussen Slowakije en Hongarije, maar ligt tevens op het traject tussen Wenen en Boedapest. Daarom zijn de cruiseschepen die deze sluis passeren een weerspiegeling van de cruisevaart tussen deze twee belangrijke bestemmingen in de Europese riviercruisesector. Naast Wenen en Boedapest is ook Passau een belangrijk vertrek- en eindpunt van riviercruises.
- In 2019 passeerden 3.668 cruiseschepen de sluis van Jochenstein, met een totaal van 512.458 passagiers aan boord. In 2020 ging het om respectievelijk 324 scheepspassages en 25.160 passagiers.
- In 2021 was er sprake van een herstel, met 1.255 cruiseschepen en 107.727 passagiers.
AFBEELDING 6: AANTAL RIVIERCRUISESCHEPEN DAT DE SLUIS BIJ IFFEZHEIM OP DE BOVENRIJN PASSEERT PER HALF JAAR
Bron: Waterwegen- en scheepvaartbeheerder van de Duitse Bondsstaat
AFBEELDING 7: AANTAL RIVIERCRUISESCHEPEN DAT DE SLUIS BIJ IFFEZHEIM OP DE BOVENRIJN PASSEERT PER MAAND
Bron: Waterwegen- en scheepvaartbeheerder van de Duitse Bondsstaat
AFBEELDING 8: AANTAL RIVIERCRUISESCHEPEN DAT DE SLUIS VAN JOCHENSTEIN BIJ PASSAU OP DE BOVEN-DONAU PASSEERT PER MAAND
Bron: Waterwegen- en scheepvaartbeheerder van de Duitse Bondsstaat
VRACHTVERVOER IN DE BELANGRIJKE EUROPESE BINNENVAARTLANDEN
AFBEELDING 9: EVOLUTIE VAN HET VRACHTVERVOER IN DE BELANGRIJKSTE EUROPESE BINNENVAARTLANDEN (IN MILJOEN TON, KWARTAALCIJFERS VAN HET VERVOERSVOLUME OP HET NATIONAAL GRONDGEBIED VAN ELK LAND)
Bron: Eurostat [iww_go_qnave]
Aangezien er geen betrouwbare gegevens van Statbel vanaf KW1 2018 beschikbaar waren, zijn voor België de kwartaalcijfers vanaf dit kwartaal opnieuw berekend. Voor deze berekening is het veranderingspercentage toegepast dat de Vlaamse waterwegautoriteit ter beschikking kan stellen, dat namelijk betrouwbaarder is (De Vlaamse Waterweg). De reeksen voor België tonen dezelfde tendens als voor Vlaanderen, maar liggen op een hoger niveau. Ten opzichte van vorige edities is besloten om Servië toe te voegen, omdat in dit land de afgelopen tijd grote hoeveelheden goederen door de binnenvaart zijn vervoerd.
DROGE EN VLOEIBARE BULKGOEDEREN EN CONTAINERVEROER IN DE BELANGRIJKSTE BINNENVAARTLANDEN EN -REGIO’S
AFBEELDING 10: DROGELADINGVAART (IN MILJOEN TON)
AFBEELDING 11: TANKVAART (IN MILJOEN TON)
AFBEELDING 12: CONTAINERVERVOER (IN MILJOEN TON)
Bronnen: Eurostat [IWW_GO_QCNAVE], Destatis, Centraal Bureau voor de Statistiek, De Vlaamse Waterweg, SPW Service Public de Wallonie, Voies Navigables de France, Roemeens Instituut voor de Statistiek
Opmerking: Voor Wallonië zijn er geen containergegevens uitgedrukt in tonnen voor perioden korter dan één jaar beschikbaar. Daarom is ervan uitgegaan dat de productgroep ‘machines/overige goederen’ vooral uit containervervoer bestaat. De gegevens omvatten de totale binnenvaart op het grondgebied van het land/regio.
