• De vrachtprijzen voor het vervoer van droge lading en containers toonden een voorzichtige stijgende trend die zich al in de tweede helft van 2020 aftekende. In de eerste helft van 2021 zette deze trend door. Voor de prijzen van vloeibare lading laten de thans beschikbare cijfers nog steeds geen tekenen van herstel zien.
• De olie- en brandstofprijzen toonden in de eerste helft van 2021 onverminderd een stijgende lijn. De brandstofprijzen in de binnenvaart stegen met 12,5%, van 45,29 €/100 liter in KW1 2021 naar 50,96 €/100 liter in KW2 2021.
• De brandstofprijzen in de binnenvaart zullen in de tweede helft van 2021 en ook in 2022 naar verwachting tussen de 54 en 60 €/100 liter komen te liggen. Deze raming is gebaseerd op de verwachte olieprijs.
VRACHTPRIJZEN IN HET RIJNSTROOMGEBIED 1
- In de eerste helft van 2021 vertoonden de vrachtprijzen voor gasolie op de spotmarkt binnen het ARA-Rijngebied een negatieve tendens. Deze ontwikkeling was al begonnen na de laagwaterperiode van 2018. Een van de belangrijkste factoren die de vrachtprijzen onder druk zet, is de huidige pandemie met zijn negatieve effect op de mobiliteit en vraag naar brandstof. De waterstanden maakten de situatie er ook niet beter op, want de waterstanden waren tamelijk hoog, afgezien van eind april. De stijgende prijzen op de spotmarkt voor aardolieproducten hadden eveneens een negatieve weerslag op de vervoers- en vrachtprijzen. Tot slot was de structuur op de termijnmarkten gericht op ‘backwardation’.
- Het Centraal Bureau voor de Statistiek in Nederland (CBS) verzamelt gegevens over de vrachtprijzen via een panel van Nederlandse binnenvaartondernemingen. Deze gegevens worden twee keer per kwartaal ingezameld en omvatten brandstof- en laagwatertoeslagen.
- Het derde kwartaal van 2020 leek de periode te zijn waarin de vervoersprijzen voor droge bulkgoederen en containervervoer stabieler werden. Voor de kwartalen erna is een opwaartse tendens waar te nemen. Voor vloeibare bulkgoederen bleven de vrachtprijzen op een laag niveau.
- Aangezien er in de eerste helft van 2021 geen lage waterstanden waren, werden de vrachtprijzen voornamelijk beïnvloed door de vervoersvraag. Zoals in hoofdstuk 1 wordt geïllustreerd, nam de vraag naar vervoer van vloeibare bulkgoederen enigszins af, terwijl er meer vraag was naar vervoer van droge bulkgoederen en containers. De ontwikkeling van de vrachtprijzen per goederensegment weerspiegelt deze uiteenlopende trends.
AFBEELDING 1: ONTWIKKELING VAN DE VRACHTPRIJZEN VOOR HET VERVOER VAN GASOLIE VAN HET ARA-GEBIED NAAR BESTEMMINGEN LANGS DE RIJN (INDEX 2015 = 100)
Bron: berekening van de CCR aan de hand van PJK International
* PJK verzamelt gegevens over de vrachtprijzen (in euro per ton) voor het vervoer van vloeibare goederen uit het ARA-gebied naar bestemmingen langs de Rijn. De CCR heeft op basis van deze data een index berekend, met 2015 als referentiejaar. Benedenrijn: Duisburg, Keulen. Bovenrijn: Karlsruhe, Bazel. Main: Frankfurt/M.
AFBEELDING 2: ONTWIKKELING VAN DE VRACHTPRIJZEN PER KWARTAAL VOOR NEDERLANDSE BINNENVAARTONDERNEMINGEN PER MARKTSEGMENT (INDEX 2015 = 100, KWARTAALGEGEVENS)
Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (Binnenvaartdiensten; prijsindex)
ONTWIKKELING BRANDSTOFKOSTEN
- De brandstofkosten zijn geanalyseerd aan de hand van de gasolie/dieselprijzen die gepubliceerd worden in het kader van het monitoringsysteem voor energieprijzen van het Belgische ministerie van Economische Zaken2. Uit een vergelijking met de olieprijzen blijkt een zeer duidelijke correlatie die als basis dient voor een overzicht van de brandstofprijzen.
- In de loop van 2021 zette de stijgende lijn voor olieprijzen – en dus voor brandstofprijzen – zich voort. De olieprijzen bereikten in het tweede kwartaal van 2021 een niveau van 68,8 US dollar (ongeveer 57,3 euro bij een wisselkoers van USD/EUR 1,20).
- Volgens de prognose van de US Energy Information Administration (EIA) – in zijn laatste kortetermijnprognose van september 2021- zullen de prijzen voor Brent ruwe olie in 2021 neerkomen op gemiddeld 72 US dollar per vat en rond de 66 US dollar per vat in 2022, vergeleken bij 41,8 US dollar in 2020. De prognose voor de olieprijs van het IMF wijst op iets lagere niveaus. De verschillen zijn het gevolg van uiteenlopende veronderstellingen over de snelheid van het economisch herstel en de groei van de olieproductie in de OPEC-landen en de VS3.
- De brandstofprijzen voor de Europese binnenvaart worden niet alleen bepaald door de olieprijzen maar ook door de wisselkoers tussen de Amerikaanse dollar en de euro. De waardevermindering van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro, die in maart 2020 begon, ging door tot mei 2021 en bereikte aan het eind van die maand een niveau van 1,22 dollar per euro. Dit hield de brandstofprijzen in de Europese binnenvaart laag. In augustus 2021 verloor de euro enigszins aan waarde ten opzichte van de dollar door de laagconjunctuur in Europa en bleef tot september steken op 1,17-1,18 dollar per euro. Naar verwachting zal de euro de rest van 2021 en 2022 niet veel van dit niveau afwijken.
- In het licht van deze redenering wordt verwacht dat de brandstofprijzen in de binnenvaart gedurende de rest van 2021 en in 2022 tussen 54 en 60 €/100 liter blijven schommelen45.
AFBEELDING 3: GEMIDDELDE BRANDSTOFPRIJS VOLGENS HET BELGISCHE MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN PRIJS VAN BRENT RUWE OLIE, INCLUSIEF PROGNOSES *
Bronnen: ITB en SPF Economie (brandstofprijs). US Energy Information Administration (olieprijs). Economische gegevens van de Federal Reserve (historische wisselkoers Amerikaanse dollar/euro). 1 vat (bbl) = 159 liter.
* IMF = International Monetary Fund WEO Update July 2021; EIA = US Energy Information Administration. De prognose is gebaseerd op een nominale wisselkoers van 1,17 US-$ per euro voor heel 2021 en 2022.
