• De vervoersprestatie (TKM) over de waterwegen in de EU is in de eerste drie kwartaal van 2020 in vergelijking met dezelfde periode in 2019 met 8,1% gedaald.
• In de twee grootste binnenvaartlanden bedroeg de daling -11.9% (Duitsland) en -6.8% (Nederland). In de Donaulanden is de vervoersprestatie 9% lager uitgevallen.
• Het passagiersvervoer (riviercruises) werd geconfronteerd met een afname in het aantal passagiers van 90 à 95%.

VERVOERSPRESTATIE IN EUROPA

VERVOERSPRESTATIE VAN DE BINNENVAART OP HET NATIONAAL GRONDGEBIED VAN ELK EUROPEES LAND – VERGELIJKING TUSSEN KW1-KW3 2019 EN KW1-KW3 2020 (IN MILJOEN TKM)


Bronnen: Eurostat [iww_go_qnave], OESO (Zwitserland)
 

AFBEELDING 1: VERVOERSPRESTATIE VAN DE BINNENVAART IN EUROPA PER REGIO (IN MILJOEN TKM)


Bronnen: Eurostat [iww_go_qnave], Destatis
* Donau = TKM in alle Donaustaten
 
• Het vervoer van goederen voor de staalproductie is goed voor 25% van het totale vrachtvervoer over de Rijn. De productiedaling in de staalindustrie (De staalproductie in Duitsland bedroeg in 2017 43,3 mln. ton, in 2018 42,4 mln. ton, in 2019 39,6 mln. ton en in 2020 36 mln. ton. Bronnen: World Steel Association en de Duitse ‘Wirtschaftsvereinigung Stahl’) als gevolg van de malaise in de wereldeconomie in 2018-2019 en de Covid-19-crisis in 2020 heeft geleid tot minder vraag naar ijzererts, cokeskolen en metalen. Dit gaat gepaard met een significante “neerwaartse ontwikkeling” van het vrachtvervoer op de Rijn alsook op de Nederlandse en Duitse waterwegen. Het segment steenkool (ketelkolen) dat voor energieopwekking wordt gebruikt, is goed voor 7%. In 2029 zal er echter bijna geen ketelkool meer worden vervoerd, omdat dan de kolencentrales in Duitsland gesloten zijn. Voor de Donau laat het vrachtvervoer een opwaartse tendens zien. Dit is vooral te danken aan het toegenomen vervoer van landbouwproducten.

 
RIJN EN ZIJRIVIEREN VAN DE RIJN

AFBEELDINGEN 2 EN 3: VRACHTVERVOER STROOMOPWAARTS EN STROOMAFWAARTS OVER DE RIJN VOOR DE BELANGRIJKSTE GOEDERENSEGMENTEN (IN MILJOEN TON, IN DE EERSTE NEGEN MAANDEN VAN 2019 EN 2020)




Bron: analyse van de CCR op basis van Destatis
 
• Tijdens de eerste negen maanden van 2020 nam het volume van het goederenvervoer op de traditionele Rijn met 11% af ten opzichte van dezelfde periode in 2019. Uit cijfers over het vrachtvervoer stroomopwaarts blijkt dat het vervoer van ijzerertsen zelfs 21% is afgenomen en het segment chemicaliën met 14%. Deze sterke dalingen zijn voornamelijk te wijten aan een verminderde industriële productie. Het vervoer stroomopwaarts van aardolieproducten liep met 12% terug als gevolg van de lockdowns en de daarmee samenhangende daling van de vraag naar vloeibare brandstoffen (benzine, gasolie, kerosine, enz.). Het vervoer van steenkolen viel 30% lager uit. Dit had deels te maken met de energietransitie en deels met het feit dat er minder staal werd geproduceerd.
• Het vervoer stroomafwaarts van zand, stenen, grind en bouwmaterialen liep met 10% terug. Het vervoer van granen, dat een relatief klein aandeel heeft in het totale goederenvervoer over de Rijn, steeg daarentegen met 3%.

 

AFBEELDING 4: VRACHTVERVOER OP DE ZIJRIVIEREN VAN DE RIJN


Bron: analyse van de CCR op basis van Destatis
 
• Het goederenvervoer op de Main bedroeg in de eerste drie kwartaal van 2020 11,7 mln. ton (een daling van 9% ten opzichte van dezelfde periode in 2019). Voor de hoeveelheid goederen die de afgelopen jaren over de Main zijn vervoerd, ligt het kwartaalcijfer rond de 4 mln. ton. Op de Main vormen vloeibare lading, levensmiddelen en zand, stenen en grind de drie grootste goederensegmenten.
• Het binnenvaartvervoer over de Moezel wordt zwaar getroffen door de uitfasering van steenkolen. Dit is dan ook de belangrijkste reden voor de neergaande trend.

 
DONAU

• Het vervoer van industriële en niet-industriële goederen op de Donau toont vrijwel hetzelfde beeld als de cijfers voor de Rijn. Op beide rivieren had het vervoer van ijzererts (-25%), steenkool (-30%) en metalen (-17%) zwaar te lijden onder de recessie in de staalnijverheid.
• Voor alle goederen die samenhangen met de landbouwsector was sprake van een toename. Deze stijging was vooral zichtbaar bij granen waarvan het vervoersvolume meer dan verdrievoudigd is. Ook is de hoeveelheid vervoerde veevoeders en voedingsmiddelen meer dan verdubbeld. Het vervoer stroomopwaarts van meststoffen maakte een groei door van 17% en het vervoer stroomafwaarts van deze producten nam met 50% toe.
• Deze gegevens werden geregistreerd bij het meetpunt bij Mohács aan de middenloop van de Donau in Zuid-Hongarije, in de buurt van de grens met Kroatië en Servië. In de eerste negen maanden van 2020 zijn in totaal 4,648 mln. ton goederen deze grenspost gepasseerd. Dit komt neer op een stijging van 7% ten opzichte van dezelfde periode in 2019.

 

AFBEELDINGEN 5 EN 6: VRACHTVERVOER STROOMOPWAARTS EN STROOMAFWAARTS OVER DE MIDDEN-DONAU VOOR DE BELANGRIJKSTE GOEDERENSEGMENTEN (IN MILJOEN TON, IN DE EERSTE NEGEN MAANDEN VAN 2020 EN 2019)*




Bron: marktobservatierapport van de Donaucommissie
* Op de Midden-Donau bij Mohács / Zuid-Hongarije
 
• Het vervoer van goederen over de Boven-Donau in Duitsland, Oostenrijk en Slowakije daalde bij de Oostenrijks-Duitse grens met 27% en bij de Slowaaks-Hongaarse grens met 15%. Uit de cijfers over het Donau-Zwarte Zeekanaal blijkt dat het goederenvervoer in dit gebied aan de benedenloop van de Donau (Roemenië, Bulgarije) in de eerste negen maanden met slechts 5% terugliep. Het Donau-Zwarte Zee-kanaal is de waterweg die de haven van Constanţa met de Zwarte Zee verbindt.

 

AFBEELDING 7: GOEDERENVERVOER OP DE DONAU PER RIVIERGEDEELTE*


Bron: marktobservatierapporten van de Donaucommissie
* DE/AT = Duits-Oostenrijkse grens; SK/HU = Slowaaks-Hongaarse grens; HU/CRO/SRB = de grens tussen Hongarije, Kroatië en Servië (Mohács)

PASSAGIERSVAART

• Het passagiersvervoer per cruiseschip op de Donau (Bij de opstelling van dit rapport waren er voor het passagiersvervoer alleen voor de Donau kwartaalcijfers beschikbaar) heeft in 2019 alle records geslagen, maar in maart 2020 kwam de passagiersvaart volledig tot stilstand. Pas in juni 2020 werden enkele cruisereizen op de Boven- en Midden-Donau hervat, maar op zeer beperkte schaal, aangezien maar een beperkt aantal passagiers per reis toegestaan was.
• In de voornaamste toeristische gebieden vond het passagiersvervoer per dagtochtschip – zowel lijndiensten als rondvaartboten zonder vaste dienstregeling – nog slechts in beperkte mate plaats.

 

AFBEELDING 8: PASSAGIERSVERVOER (RIVIERCRUISESCHEPEN) OP DE BOVEN-DONAU (IN 1000 PASSAGIERS)*




Bron: marktobservatierapporten van de Donaucommissie
* Boven-Donau = de sluis bij Gabčikovo (de grens tussen Hongarije en Slowakije)
 

AFBEELDING 9: PASSAGIERSVERVOER (RIVIERCRUISESCHEPEN) OP DE MIDDEN-DONAU (IN 1000 PASSAGIERS)*




Bron: marktobservatierapporten van de Donaucommissie
* Midden-Donau = meetpunt Mohács in Hongarije (het grensgebied met Kroatië en Servië). De cijfers betreffen het vervoer stroomafwaarts van passagiers (richting Zwarte Zee).

VRACHTVERVOER IN DE BELANGRIJKSTE EUROPESE BINNENVAARTLANDEN

AFBEELDING 10: EVOLUTIE VAN HET VRACHTVERVOER IN DE BELANGRIJKSTE EUROPESE BINNENVAARTLANDEN (KWARTAALCIJFERS VOOR HET VRACHTVERVOER OP NATIONAAL GRONDGEBIED VAN ELK LAND – IN MILJOEN TON)


Bron: Eurostat [iww_go_qnave]
Aangezien er geen betrouwbare gegevens van Statbel vanaf KW1 2018 beschikbaar waren, zijn voor België de gegevens voor de kwartalen vanaf dit kwartaal opnieuw berekend. Voor deze berekening is uitgegaan van gegevens van de Vlaamse waterwegautoriteiten (De Vlaamse Waterweg). De reeks voor België toont dan dezelfde tendens als voor Vlaanderen, maar wel op een hoger niveau.

DROGE EN VLOEIBARE BULKGOEDEREN EN CONTAINERVERVOER

AFBEELDING 11: DROGELADINGVAART (IN MILJOEN TON)




 

AFBEELDING 12: TANKVAART (IN MILJOEN TON)




 

AFBEELDING 13: CONTAINERVERVOER (IN MILJOEN TON)




Bronnen: Eurostat [IWW_GO_QCNAVE], Destatis. Centraal Bureau voor de Statistiek, De Vlaamse Waterweg, SPW Service Public de Wallonie, Voies Navigables de France, Roemeens Instituut voor de Statistiek
Opmerking: voor België-Wallonië zijn geen containergegevens in ton voor perioden korter dan een jaar beschikbaar. Daarom is ervan uitgegaan dat de productgroep ‘overige goederen’’ vooral uit containervervoer bestaat. De gegevens hebben betrekking op de totale binnenvaart op het grondgebied van het land/gebied.