• In 2022 hadden de oorlog in Oekraïne, de sancties tegen Rusland, de veranderingen in de wereldwijde energiestromen en de lage waterstanden gedurende de zomer een grote impact op de watergebonden overslag in de Europese havens.
 
• Wat de belangrijkste Europese zeehavens betreft, registreerden de havens van Rotterdam, Antwerpen-Brugge en Constanƫa allemaal een afname van het overslagvolume van over de binnenwateren aangevoerde goederen (respectievelijk -4,0%, -7,5% en -2,9%). Daarentegen kenden de North Sea Port en de haven van Hamburg een aanmerkelijke groei (+7%), wat voornamelijk te danken was aan een toename van het vervoer van aardolieproducten.
 
• De algemene resultaten van 2022 voor de onderzochte binnenhavens wijzen op een daling, met uitzondering van de twee Oekraïense havens Reni (+398,2%) en Izmael (+118,4%), waar de door de binnenvaart vervoerde hoeveelheden juist een hoge vlucht namen. Deze havens profiteerden van het initiatief ‘Danube Solidarity Lanes EU-Ukraine’ (Solidariteitscorridors tussen de EU en Oekraïne via de Donau) waarmee de voortzetting van de handel en de uitvoer van landbouwproducten uit Oekraïne wordt gewaarborgd.

 

GROOTSTE EUROPESE ZEEHAVENS


    Bronnen: havenstatistieken, Destatis, CBS, Eurostat [iww_go_aport] en Donaucommissie
    * De gegevens voor Szczecin hebben betrekking op 2021.

     

    Bron: Roemeens instituut voor de statistiek
     

    ROTTERDAM

    • In 2022 deden binnenvaartschepen de haven van Rotterdam 82.763 keer aan. Het volume overgeslagen binnenvaartlading in de haven van Rotterdam is in 2022 met 4,1% gedaald naar 151,3 miljoen ton (vergeleken met 157,7 miljoen ton in 2021). Terwijl de overslag van vloeibare goederen (-5,4%) en goederen in containers (-11,2%) daalde, liet de overslag van droge lading (+1,9%) een stijging zien. De oorlog in Oekraïne, de sancties tegen Rusland, de veranderingen in de wereldwijde energiestromen en de lage waterstanden gedurende de zomer van 2022 waren de belangrijkste onderliggende factoren van deze trends in 2022.
    •  

      AFBEELDING 1: OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE ZEEHAVEN VAN ROTTERDAM (IN MILJOEN TON) *


      Bron: CBS
      * Ter informatie: in voorgaande jaren werden gegevens van de haven van Rotterdam gebruikt die gebaseerd waren op CBS-gegevens, wat een verschil in de gerapporteerde aantallen van de afgelopen jaren kan verklaren. De algemene trends blijven echter gelijk.

       

      AFBEELDING 2: OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE ZEEHAVEN VAN ROTTERDAM PER GOEDERENSEGMENT (IN MILJOEN TON) *


      Bron: CBS
      * Bij deze berekening is geen rekening gehouden met de algemene lading. In 2022 bedroeg het vervoersvolume voor het segment algemene lading 3,4 miljoen ton.

       

    ANTWERP-BRUGES

    • De havens van Antwerpen en Brugge gaan sinds april 2022 samen verder onder de naam ‘Port of Antwerp-Bruges’. Het leeuwendeel deel van de over de binnenwateren aangevoerde goederen wordt afgehandeld in de haven van Antwerpen. In 2022 daalde het aantal schepen dat de haven aandeed tot 57.961 (tegenover 60.819 in 2021).
    • Vloeibare lading is het belangrijkste goederensegment (56,1%), gevolgd door containers (22,6%) en droge lading (13,8%). In 2022 werden minder goederen overgeslagen (-7,5%) en kwam het volume neer op 101,2 miljoen ton (vergeleken met 109,4 in 2021).29 Dit hield verband met de scherpe daling van het vervoer van vloeibare lading (-8,7%), en vooral van aardolieproducten (-12,7%). Het vervoer van containers daalde ook sterk (-10,9%) door de verstoringen in de wereldwijde containerlijndiensten, hetgeen er door de oorlog in Oekraïne niet beter op werd. Droge lading steeg licht (+1,5%) dankzij hogere vervoersvolumes van ruwe mineralen, bouwmaterialen en vaste minerale brandstoffen.
    • De modal split binnen het totale maritieme vervoer (maar exclusief industrieel vervoer30) bedroeg 51,4% en lag op hetzelfde niveau als in 2021. De modal split binnen het containervervoer van en naar het achterland lag bij 35,1%.
    •  

      AFBEELDING 3: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE ZEEHAVEN VAN ANTWERP-BRUGES (IN MILJOEN TON) *


      Bron: Port of Antwerp-Bruges
      * Vanaf 2021 worden de cijfers voor de hoeveelheden goederen die in de havens van Antwerpen en Zeebrugge werden overgeslagen onder de naam ‘Port of Antwerp-Bruges’ gepubliceerd.

       

      AFBEELDING 4: BINNENVAAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE ZEEHAVEN VAN ANTWERP-BRUGES PER GOEDERENSEGMENT (IN MILJOEN TON) *


      Bron: Port of Antwerp-Bruges
      * Bij deze berekening is geen rekening gehouden met ro/ro, conventionele en overige, niet nader gespecifieerde goederen (in 2022 bedroeg het vervoersvolume voor deze drie goederensegmenten 7,4 miljoen ton, waarvan het segment conventionele goederen het grootste deel vormde).

      Vanaf 2021 worden de cijfers voor de hoeveelheid goederen die in de havens van Antwerpen en Zeebrugge werd overgeslagen onder de naam ‘Port of Antwerp-Bruges’ gepubliceerd.
       

    NORTH SEA PORT

    • In 2022 deden 40.645 binnenvaartschepen de North Sea Port (Gent, Terneuzen, Borsele, Vlissingen) aan tegen 40.912 in 2021. Ondanks het feit dat de haven door minder schepen werd aangedaan, kende de aan de binnenvaart gerelateerde goederenoverslag in de North Sea Port voor de tweede keer op rij een recordjaar.31
    • Het overslagvolume in deze haven bedroeg in 2022 64,6 miljoen ton (+8,0% ten opzichte van 2021). Het vervoer van vloeibare lading heeft een hoge vlucht genomen (+19,6% in vergelijking met 2021) en bereikte zijn hoogste niveau sinds 2017. De belangrijkste reden hiervoor is een sterke toename van het vervoer van aardolieproducten. Deze stijging is enerzijds te verklaren door het feit dat de volumes zijn teruggekeerd op het niveau van vóór de pandemie en, anderzijds, door een nauwkeurigere registratie in de databank van de haven van de door de binnenvaart vervoerde hoeveelheden goederen voor dit specifieke segment. Het segment droge lading kende echter een daling (-6,9% in vergelijking met 2021). Het containervervoer daalde voor het tweede jaar op rij (8,6% minder dan in 2021). Dit is voornamelijk te wijten aan verstoringen binnen de wereldwijde containerlijndiensten, met name tussen Azië en Europa.
    • In de modal split van het vervoer naar het achterland werd de eerste plaats ingenomen door de binnenvaart met 58%, gevolgd door het wegvervoer (30%), spoorwegvervoer (10%) en de overslag of het feederverkeer (2%).
    •  

      AFBEELDING 5: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE NORTH SEA PORT (IN MILJOEN TON) *


      Bron: North Sea Port
      * Bij deze berekening is geen rekening gehouden met ro/ro en conventionele goederen (in 2022 bedroeg het vervoersvolume voor deze twee goederensegmenten respectievelijk 0,5 miljoen ton en 3,4 miljoen ton).

       

    CONSTANŢA

    • In Constanţa deden in 2022 10.890 binnenvaartschepen de haven aan (10.619 in 2021). Het binnenvaartvervoer bleef met 15,4 miljoen ton op het gelijke niveau als in 2021. Sinds het begin van de oorlog is er in de haven van Constanţa met betrekking tot Oekraïne 11,85 miljoen ton goederen overgeslagen, waarvan 5,4 miljoen ton over de binnenwateren werd aangevoerd en 6,4 miljoen ton over zee. Dit hangt voornamelijk samen met het vervoer van graan.
    • Kijken we specifiek naar het binnenvaartvervoer, dan wordt in de haven van Constanţa voornamelijk droge lading overgeslagen, met een aandeel van 85% van de totale hoeveelheid goederen die in 2022 werd overgeslagen. De volumes voor droge lading zijn echter met -10% gedaald vergeleken met 2021. Het vervoer van vloeibare lading liet een aanzienlijke stijging zien van +59,3% ten opzichte van 2021. Het containervervoer kende een recordjaar en viel zestienmaal hoger uit. Absoluut gezien gaat het daarbij echter om een vrij kleine hoeveelheid (202.000 ton). Het vrachtvervoer in het algemeen is meer dan verdubbeld. Net als in 2021 waren cabotage en doorvoer in 2022 samen goed voor 98%, terwijl in- en uitvoer slechts 2% uitmaakten.
    •  

      AFBEELDING 6: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE ZEEHAVEN VAN CONSTANŢA (IN MILJOEN TON)


      Bron: haven van Constanţa
       

    HAMBURG

    • In 2022 lag de overslag van door de binnenvaart aangevoerde goederen +7,2% hoger (7,47 miljoen ton) dan in 2021 (6,97 miljoen ton). Uitvoer liet een grotere stijging zien (+10,5%) dan invoer (+4,5%). Deze toename van de overslag is vooral terug te vinden in meer vervoer van vloeibare lading, dat een sterke stijging van +31,6% kende en bijna terugkeerde naar het niveau van voor de pandemie. Dit is vooral toe te schrijven aan aardolieproducten (+37,7%). Met het jaar 2022 komt dus een einde aan de gestage jaarlijkse daling die sinds 2015 in dit marktsegment werd waargenomen.
    • De volumes voor containers en droge lading liepen licht terug met respectievelijk -1,9% en -2,8%. Voor droge lading was de afname te wijten aan minder vervoer (-14,9%) van ertsen en mijnbouwproducten voor het tweede jaar op rij (de daling bedroeg in 2021 al 18% vergeleken met 2020). Ertsen vormen de op één na belangrijkste vrachtcategorie in de haven van Hamburg. Net als in 2021, toen het vervoer van kolen, ruwe olie en aardgas al met +70% fors omhoog ging, steeg ook dit goederensoort (de op twee na grootste in de haven van Hamburg) in 2022 met +12,2%. Dit is vooral te danken aan een stijging van het kolentransport als gevolg van de hoge gasprijzen in 2021, die in 2022 nog werden versterkt door de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, waardoor er in de energiesector een verschuiving naar steenkool plaatsvond.
    • In 2022 werd het achterland in totaal 88 miljoen ton goederen vervoerd (tegen 92 miljoen ton in 2021). Het aandeel van het spoorwegvervoer van 53,9% (+1,0 procentpunten) ligt boven dat van het wegvervoer met 37,6% (-2,1 procentpunten) en van de binnenvaart met 8,5% (+0,9 procentpunten).
    •   

      AFBEELDING 7: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE ZEEHAVEN VAN HAMBURG (IN MILJOEN TON)


      Bron: Bureau voor de statistiek van Hamburg en Schleswig-Holstein
       

      AFBEELDING 8: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE ZEEHAVEN VAN HAMBURG PER GOEDERENSEGMENT (IN MILJOEN TON) *


      Bron: Bureau voor de statistiek van Hamburg en Schleswig-Holstein
      * Bij deze berekening is geen rekening gehouden met algemene lading (in 2022 bedroeg het vervoerde volume voor dit segment 0,2 miljoen ton).

       

BELANGRIJKSTE EUROPESE BINNENHAVENS32

    RIJNHAVENS

      TABEL 1: OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE BELANGRIJKSTE RIJNHAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2022/2021 *

      20192020202120222022/2021
      Duisburg47,842,444,941,9-6,8%
      Keulen9,19,19,88,2-16,7%
      Mannheim7,96,97,37,6+3,4%
      Karlsruhe6,96,26,46,8+6,2%
      Straatsburg7,56,86,96,4-8,9%
      Neuss6,96,56,65,6-14,7%
      Ludwigshafen6,66,86,95,6-18,7%
      Bazel6,15,15,44,6-14,9%
      Mulhouse4,94,24,13,6-11,6%
      Mainz3,73,83,13,5+11,6%
      Kehl4,24,44,43,2-28,1%
      Krefeld3,63,03,43,1-8,3%
      Andernach2,72,72,72,3-13,1%
      Wesseling2,72,52,12,1-0,5%
      Wesel2,02,02,11,9-7,3%
      Totaal122,6112,4116,3106,5-8,7%

       
      Bronnen: Destatis, Port de Strasbourg, Schweizerische Rheinhäfen, Port de Mulhouse
      Het ‘totaal’ heeft alleen betrekking op de havens in de tabel, niet op alle Rijnhavens.
      * De cijfers voor de Duitse havens zijn gebaseerd op de geografische benadering, wat inhoudt dat de volledige overslag van goederen binnen een stad is opgenomen en niet alleen de goederen in een specifieke haven.

       

      TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (IN MILJOEN TON)

      

    HAVENS IN DUITSLAND BUITEN DE RIJN *

      TABEL 2: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE BELANGRIJKSTE HAVENS BUITEN DE RIJN IN DUITSLAND (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2022/2021 *

      20192020202120222022/2021
      Hamburg8,77,97,68,3+8,5%
      Gelsenkirchen4,74,64,94,9-0,2%
      Frankfurt am Main5,45,75,44,8-11,6%
      Bremen2,82,73,33,2-1,7%
      Marl3,33,23,12,9-7,3%
      Brunsbüttel3,12,72,82,8-0,9%
      Saarlouis2,61,92,62,8+7,7%
      Bottrop3,83,12,82,8-1,3%
      Salzgitter2,92,22,72,7-1,0%
      Lünen2,61,82,32,6+10,1%
      Maagdeburg2,32,62,72,4-9,9%
      Hamm2,82,72,12,1-2,6%
      Lingen (Ems)2,31,92,12,0-4,5%
      Heilbronn2,31,82,21,9-12,3%
      Berlijn191,81,81,7-4,7%
      Totaal51,546,648,447,7-1,4%

       
      Bron: Destatis
      * De cijfers voor de Duitse havens zijn gebaseerd op de geografische benadering, wat inhoudt dat de volledige overslag van goederen binnen een stad is opgenomen en niet alleen de goederen in een specifieke haven. Voor Hamburg liggen de cijfers met deze benadering daardoor hoger dan de cijfers van de haven van Hamburg zelf, omdat er in de stad ook nog andere overslaglocaties zijn.

       

      TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (IN MILJOEN TON)


       

    NEDERLANDSE HAVENS

      TABEL 3: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN BELANGRIJKE NEDERLANDSE HAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2022/2021

      20192020202120222022/2021
      Rotterdam151,7148,8157,7151,3-4,0%
      Amsterdam57,350,756,356,3-2,2%
      Vlissingen18,915,921,124,6+16,9%
      Terneuzen13,813,412,711,6-8,3%
      Moerdijk8,99,19,79,4-3,1%
      Sittard-Geleen6,86,47,16,7-5,6%
      Velsen6,56,87,26,7-6,3%
      Dordrecht5,55,96,55,9-7,4%
      Delfzijl5,24,14,55,0+13,7%
      Stein3,13,03,33,2-0,6%
      Nijmegen2,52,82,92,9+2,3%
      Gennep3,13,13,32,9-9,7%
      Hengelo (O)4,03,83,62,9-19,2%
      Sluis2,73,02,92,8-5,0%
      Urk5,42,40,50,2-58,1%
      Totaal295,3279,1300,5292,9-2,5%

       
      Bron: CBS
       

      TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (IN MILJOEN TON)


       

    FRANSE EN BELGISCHE HAVENS

      TABEL 4: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN GROTE FRANSE EN BELGISCHE HAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2022/2021

      20192020202120222022/2021
      Antwerpen101,3101109,433101,2-7,5%
      Parijs25,322,822,520,6-8,5%
      Luik16,013,914,914,5-2,5%
      La Louvière6,96,26,46,8+6,1%
      Straatsburg7,56,86,96,4-8,9%
      Brussel5,24,95,45,1-7,0%
      Rouen5,55,95,44,9-9,6%
      Namen4,63,84,34,3-1,2%
      Mulhouse4,94,24,13,6-11,6%
      Le Havre3,42,73,03,2+6,3%
      Marseille2,81,92,02,1+4,5%
      Rijsel1,92,02,32,4+3,3%
      Duinkerken2,52,92,62,1-20,6%
      Metz2,22,01,71,8+1,1%
      Lyon1,11,01,21,2-0,3%
      Villefranche-sur-Saône 0,80,70,70,7+3,0%
      Totaal191,9183,4193,1180,8-6,4%

       
      Bronnen: Voies Navigables de France, Ports de Paris, Port de Liège, Port Autonome du Centre et de l’Ouest, Port de Strasbourg, Port de Mulhouse, Port de Bruxelles, Port de Namur, Nouveau Port de Metz, Port de Lille, Port de Dunkerque, Port of Antwerp-Bruges
      Het ‘totaal’ heeft alleen betrekking op de havens in de tabel, niet op alle Franse en Belgische havens.

        

      TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (IN MILJOEN TON)


       

    DONAUHAVENS

      TABEL 5: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN BELANGRIJKE DONAUHAVENS (IN MILJOEN TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2022/2021

      20192020202120222022/2021
      Constanţa14,514,515,815,4-2,9%
      Izmael4,33,24,18,9+118,4%
      Reni1,30,81,46,8+398,2%
      Smederovo4,02,63,23,0-3,9%
      Galaţi3,12,83,33,0-8,8%
      Linz3,33,43,52,9-15,9%
      Giurgulesti1,31,21,82,1+17,9%
      Bratislava1,71,51,81,9+4,8%
      Pancevo1,52,00,91,6+69,9%
      Regensburg1,31,51,31,1-16,9%
      Drobeta Turnu Severin1,21,01,21,0-12,7%
      Boedapest-Csepel1,11,21,21,0-17,8%
      Prahovo1,11,21,00,9-11,1%
      Măcin-Turcoaia0,91,21,20,9-26,4%
      Novi Sad1,41,61,40,9-31,8%
      Giurgiu0,80,81,00,7-32,5%
      Wenen1,20,80,90,6-37,1%
      Călăraşi-Chiciu1,10,90,90,6-38,9%
      Enns0,80,60,70,5-17,6%
      Tulcea1,61,21,30,5-63,9%
      Baja0,50,80,60,3-47,4%
      Totaal50,846,948,754,9+12,7%

       
      Bronnen: Marktobservatierapport van de Donaucommissie, Roemeens instituut voor de statistiek
      Het ‘totaal’ heeft alleen betrekking op de havens in de tabel en niet op alle Donauhavens. De gegevens uit afbeelding 6 komen van de haven van Constanţa, terwijl de gegevens uit deze tabel afkomstig zijn van het Roemeens instituut voor de statistiek. Dit kan het kleine verschil tussen de cijfers verklaren.

        

      TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (IN MILJOEN TON)


       

    SAVAHAVENS

      TABEL 6: BINNENVAARTGERELATEERDE OVERSLAG VAN GOEDEREN IN DE BELANGRIJKE SAVAHAVENS (IN DUIZEND TON) EN VERANDERINGSPERCENTAGE 2022/2021 *

      20162017201820192020202120222022/2021
      Servië
      Overige havens --6829492.1002.2833.200+40,2%
      Sremska Mitrovica 2611892345604866931.194+72,3%
      Šabac 135170149149170224142-36,6%
      Kroatië
      Slavonski Brod 198117131199138192161-16,4%
      Sisak 90606670552938+31,0%
      Bosnië en Herzegovina
      Brčko 15813698125733141+31,0%
      Brod olieraffinaderij 2010298000
      Totaal8626821.3892.0603.0223.4524.775+38,3%

       
      Bron: Internationale Commissie van het stroomgebied van de Sava
      * In 2015 vroeg de haven van Šamac in Bosnië en Herzegovina het faillissement aan en als gevolg daarvan zijn er sindsdien geen overslaggegevens meer geregistreerd. Door de Covid-19-pandemie in 2020 en de verbouwing van de olieraffinaderij van Brod in 2021, werd er in 2020 en 2021 geen overslag geregistreerd bij de rivierterminal. Sinds 2018 worden er gegevens voor kleinere overslaglocaties in Servië vergaard, wat de toename van de overslag van goederen in Servië in die jaren verklaart.

       

      TOTAAL BINNENVAARTVERVOER PER JAAR (IN DUIZEND TON)